De eerstvolgende leesavond is op
dinsdag
16 april 2024
bij
John
avond-voorzitter is
Albert
en we bespreken
Geen vaarwel vandaag
van
Daan Heerma van Voss
Uit BNdeStem van 9-3-2024 MEZZA (zie ook deze LINK)
Brieven aan mijn vader
In de familie
Na de dood van zijn vader Arend Jan Heerma van Voss, begon Daan (38) hem e-mails te schrijven. ‘In een schrijversfamilie is niemand veilig.’
DAAN HEERMA VAN VOSS
Ze staan nog altijd op mijn laptop. Twintig brieven, aan mijn overleden vader. Ik bedoel niet: twintig brieven die ik heb geschreven aan mijn vader, die nu overleden is. Ik bedoel: twintig brieven die ik hem heb geschreven na zijn dood, naar zijn vertrouwde e-mailadres, dat nog verrassend lang in de lucht bleef. Zonder dat ik antwoord kreeg weliswaar, maar het is evenmin ooit bewezen dat mijn brieven niet aankwamen.
De eerste brief schreef ik de dag na zijn dood, aan de voet van zijn kist. Ik vertelde hem hoe hij was gestorven, wat zijn laatste woorden waren, hoe laat hij precies voor het laatst ademhaalde – mijn vader was een man van feiten. Ik bleef hem schrijven. Een jaar lang, om de week, lange e-mails, verzonden naar de andere kant.
Het was een gesprek, tussen hem en mij. Een gesprek waarin hij nooit rechtstreeks aan het woord kwam, maar wel indirect, ik stelde hem vragen, ik bracht hem in herinnering. Ik schreef hem over de dromen die ik over hem had, waarin hij even kwam buurten en na een tijdje zei: ik moet weer weg, want ik ben dood. In de dromen vergat ik dat soms.
Niemand heeft de brieven gelezen. Alleen ik, en heel misschien hij. Waarom heb ik de brieven nooit gepubliceerd? De ouder, het kind, de broer of zus – ze zeggen tegen elkaar: hier ben je veilig. De schrijver zegt: alles is materiaal. Het zijn twee levenshoudingen die met elkaar botsen. In een schrijversfamilie is niemand echt veilig. Jouw jeugd is voor de ander een potentieel literair decor, en vice versa. Bij ons thuis – mijn ouders, mijn broer Thomas en ik, we schreven/schrijven allemaal – waren we allen vrij als een vogel om te schrijven wat we wilden. Vrij als een vogel en tegelijk vogelvrij.
Precies een jaar en een dag na mijn vaders dood schreef ik hem mijn laatste brief. Ik heb er geen woord van gepubliceerd. Het is mijn laatste gelegenheid om hem te zeggen: hier ben je veilig.